Osmanlı Halkının Geleneksel İslam Anlayışı ve Kaynakları

On dört asirdir degisik kültür ve inanç çevreleri tarafindan benimsenen Islâm dini tabiî olarak zaman içinde degisik kültürlerden etkilenmistir. Ancak bunun belli bir seviyede tutulmasi ve dinî boyuta geçirilmeden kültür seviyesinde kalmasi için büyük gayret gösterilmesi gerekmektedir. Dinin degismeyen asillari evrensel niteliklerinden hareketle degisik zaman ve mekânlarda hayata geçirilir. Dolayisiyla bu sirada gerçeklestirilen yorumlarin din diye sonraki nesillere tasinmasi hem dine hem de o dini yasayanlara zarar verecek bir tesebbüstür. Aslinda Kur'an'in bizzat kendisi halkin dinî his ve coskusuna hitap edecek muhteva ve üslûpta oldugu gibi Hz. Peygamber'in tarihî belgelere uygun hayatiyla sözlü ve fiilî sünnetinde de ayni muhtevayi bulmak mümkündür. Insanligin kültürel mirasi olan efsane ve mitolojiyi de hadis adi altinda kutsallastirmadan aslî haliyle kullanmak gerekir. Çünkü yüzyillarin arasindan siyrilip gelen kültürel miras niteligindeki efsane ve mitolojilerin insan hayatina saglayacagi katkilardan ve zenginlikten süphe duymak mümkün degildir.